چاپ

اخبار محرمانه-نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، در اظهارات اخیر خود به پرسشی کلیدی پاسخ داد که بارها در سطح داخلی و بین‌المللی مطرح شده است: آیا عراق تحت فرمان ایران یا آمریکا قرار دارد؟ السودانی با تأکید بر سیاست خارجی متوازن کشورش، روابط با ایران و آمریکا را بخشی از واقعیت‌های راهبردی و جغرافیایی دانست. وی اشاره کرد که روابط عراق با ایران مبتنی بر همسایگی و مشترکات فرهنگی و تاریخی است، در حالی که روابط این کشور با آمریکا جنبه‌ای راهبردی و شفاف دارد.

این موضع‌گیری بازتاب‌دهنده تلاش عراق برای حرکت در مسیری است که استقلال سیاسی خود را حفظ کند و در عین حال از فرصت‌های همکاری با هر دو کشور بهره‌برداری کند. در ادامه، به تحلیل این موضوع از ابعاد مختلف می‌پردازیم.

1. روابط عراق و ایران: همسایگی و همکاری متقابل

ایران و عراق به دلیل همسایگی، تاریخ مشترک، و پیوندهای فرهنگی و مذهبی، رابطه‌ای عمیق و پیچیده دارند. السودانی در سخنان خود یادآور شد که ایران در برهه‌های حساس، از جمله در مبارزه با تروریسم و مقابله با گروه داعش، در کنار عراق ایستاد. این حمایت‌ها شامل کمک‌های نظامی، امنیتی و حتی اقتصادی بود که در پی بحران‌های داخلی عراق نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کرد.

از سوی دیگر، ارتباطات عراق و ایران با چالش‌هایی نیز همراه است. بسیاری از منتقدان داخلی و بین‌المللی بر این باورند که نفوذ ایران در ساختارهای سیاسی و نظامی عراق، به‌ویژه از طریق گروه‌های شبه‌نظامی، استقلال عراق را محدود کرده است. با این حال، السودانی این دیدگاه را رد کرده و بر لزوم تعامل سازنده میان دو کشور تأکید کرده است.

2. روابط عراق و آمریکا: شراکت راهبردی

روابط عراق و آمریکا از سال 2003، با سرنگونی رژیم صدام حسین و حضور نظامی گسترده آمریکا در عراق، وارد مرحله‌ای حساس و پیچیده شد. اگرچه حضور نظامی آمریکا در عراق بحث‌برانگیز بوده، اما نخست‌وزیر عراق از نقش آمریکا در تشکیل ائتلاف بین‌المللی علیه داعش و حمایت از تلاش‌های این کشور برای مقابله با تروریسم قدردانی کرد.

السودانی روابط عراق با آمریکا را "راهبردی و شفاف" توصیف کرد و به توافق چارچوب راهبردی میان دو کشور اشاره نمود. این توافق‌نامه، چارچوبی برای همکاری‌های اقتصادی، امنیتی و فرهنگی میان بغداد و واشنگتن فراهم می‌کند. با این حال، فشارهای داخلی و منطقه‌ای برای کاهش نقش آمریکا در عراق همچنان ادامه دارد.

3. چالش دوگانه تهران و واشنگتن

پرسش اصلی مطرح‌شده در مصاحبه، این بود که عراق چه زمانی می‌تواند از فشار دوگانه ایران و آمریکا رهایی یابد. السودانی با هوشمندی این موضوع را به "فوبیای تهران و واشنگتن" نسبت داد و تأکید کرد که رهایی از این وضعیت، مستلزم تغییر نگاه سایر بازیگران و پذیرش استقلال عراق است.

این اظهارات نشان‌دهنده آگاهی عراق از پیچیدگی تعاملات ژئوپلیتیک است. موقعیت عراق در منطقه‌ای که محل تلاقی منافع قدرت‌های بزرگ است، سبب می‌شود که این کشور ناگزیر به برقراری توازن در روابط خود باشد.

4. چشم‌انداز آینده سیاست خارجی عراق

موضع‌گیری السودانی حاکی از تلاش دولت عراق برای تعریف یک سیاست خارجی مستقل است که بتواند میان ایران و آمریکا، دو قدرت تأثیرگذار بر این کشور، توازن ایجاد کند. سیاست خارجی متوازن عراق می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

حفظ تعامل سازنده با ایران: از طریق احترام به همسایگی و استفاده از فرصت‌های اقتصادی و امنیتی.
توسعه شراکت راهبردی با آمریکا: در قالب همکاری‌های اقتصادی، نظامی و فرهنگی.
تقویت استقلال سیاسی و نظامی: از طریق کاهش وابستگی به هر دو طرف و توسعه توان داخلی عراق.

جمعبندی:

اظهارات محمد شیاع السودانی، بیانگر نگاه واقع‌بینانه عراق به موقعیت ژئوپلیتیکی و روابط خارجی خود است. عراق، به‌عنوان کشوری که در میانه فشارهای منطقه‌ای و بین‌المللی قرار دارد، تلاش می‌کند تا استقلال خود را حفظ کرده و از فرصت‌های همکاری با ایران و آمریکا بهره‌برداری کند. با این حال، تحقق این هدف، نیازمند مدیریت هوشمندانه و گسترش تعاملات سازنده با بازیگران داخلی و خارجی است.