رمضان غزه در سایه جنگ؛ بدون جشن و غذا
تحلیل ویژه
بزرگنمايي:
اخبار محرمانه - جماران /متن پیش رو در جماران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
با تشدید محاصره و توقف ورود کمکهای بشردوستانه، زندگی در غزه روزبهروز سختتر میشود. صفهای طولانی برای نان، افزایش بیسابقه قیمت مواد غذایی و کمبود سوخت، ساکنان این منطقه را با بحرانی جدی روبهرو کرده است. بسیاری از خانوادهها توان خرید حتی ابتداییترین اقلام را ندارند و وابستگی به بستههای کمکرسانی بیشتر شده است. درحالیکه ماه رمضان به نیمه رسیده، جشن و شادی جای خود را به نگرانی و ناامیدی داده است؛ مردمی که پیش از جنگ برای افطار سفرهای رنگین پهن میکردند، اکنون مجبورند با کنسروهای اهدایی و حداقل غذا روزه خود را باز کنند.
نیویورکتایمز در گزارشی نوشت: در مقابل نانوایی «زادنا» در مرکز غزه، صفهای طولانی مردم برای دریافت نان در آستانه هرجومرج و فروپاشی قرار داشتند. نگهبان امنیتی با فریاد از جمعیتی که به سمت ورودی نانوایی هجوم آورده بودند، میخواست نظم را رعایت کنند، اما کسی گوش نمیداد. تنها چند قدم آنطرفتر، دلالان نانهایی را که ساعتی پیش دریافت کرده بودند، به قیمتی سه برابر نرخ اصلی میفروختند.
بحران کالاهای اساسی؛ بازگشت قفسههای خالی به بازارها
با نزدیک شدن زمان افطار در ماه رمضان، کمبود کالاهای اساسی مانند نان، آب و گاز پختوپز بار دیگر سراسر غزه را فراگرفته است. صفهای طولانی مقابل نانواییها و قفسههای خالی در بازارها، یادآور روزهای پیش از آغاز آتشبس میان اسرائیل و حماس در 19 ژانویه است. این آتشبس که پس از 15 ماه درگیری برقرار شد، برای نخستین بار امکان ورود گسترده کمکهای بشردوستانه به غزه را فراهم کرد، دورهای که طی آن ساکنان تنها به مقدار محدودی از مایحتاج ضروری دسترسی داشتند.
قطع کامل کمکها از 2 مارس؛ فشار اسرائیل بر حماس
از 2 مارس تاکنون، هیچ کمکی وارد غزه نشده است. در آن تاریخ، اسرائیل تمامی ورودیهای کالا را مسدود کرد تا با اعمال فشار بر حماس، این گروه را به تمدید آتشبس کنونی و آزادی سریعتر گروگانها وادار کند، بهجای آنکه مذاکرات پیچیدهتری برای پایان دائمی جنگ آغاز شود.
افزایش قیمتها و کمبود مواد غذایی؛ مردم به کنسروها پناه بردهاند
قطع ورود کمکهای بشردوستانه، همراه با خریدهای هراسزده مردم و سوءاستفاده دلالان که قیمتها را به شدت افزایش دادهاند، بسیاری از ساکنان غزه را از تأمین مایحتاج اساسی ناتوان کرده است. کمبود میوه و سبزیجات تازه و افزایش هزینهها، مردم را بار دیگر به مصرف غذاهای کنسروی مانند لوبیا سوق داده است. اگرچه کنسروها میتوانند بخشی از نیازهای کالری روزانه را تأمین کنند، اما کارشناسان هشدار میدهند که نبود تنوع غذایی، بهویژه برای کودکان، خطر سوءتغذیه را افزایش میدهد.
بازار ![]()
کمبود سوخت و برق؛ بحران در بیمارستانها و خدمات ضروری
علاوهبر مواد غذایی، طی هفتههای نخست آتشبس تجهیزات پزشکی برای بیمارستانهای ویرانشده، لولههای پلاستیکی برای بازسازی شبکه آبرسانی، و سوخت برای تأمین انرژی وارد غزه شد. دادههای گروههای امدادی و سازمان ملل نشان میدهد که وضعیت تغذیه کودکان، زنان باردار و مادران شیرده تا حدودی بهبود یافته و مراکز بیشتری برای درمان سوءتغذیه آغاز به کار کردهاند. بااینحال، این اقدامات تنها گامهای کوچکی در مسیر کاهش ویرانیهای گسترده جنگ بود؛ جنگی که بیش از نیمی از ساختمانهای غزه را ویران کرده و بسیاری از دو میلیون ساکن این منطقه را در معرض خطر قحطی قرار داده است.
مرگ نوزادان بر اثر سرما؛ بحران بهداشت و کمبود سرپناه در غزه
با وجود افزایش چشمگیر کمکهای بشردوستانه پس از آغاز آتشبس، مقامات بهداشتی غزه گزارش دادهاند که در ماه فوریه، دستکم شش نوزاد بر اثر سرمازدگی جان خود را از دست دادهاند؛ مرگی که ناشی از کمبود لباس گرم، پتو، سرپناه و مراقبتهای پزشکی بوده است. این آمار که سازمان ملل نیز آن را نقل کرده، هنوز بهطور مستقل قابل تأیید نیست. در همین حال، بیشتر بیمارستانهای غزه همچنان بهطور کامل عملیاتی نیستند و تنها بخشی از آنها بهصورت محدود فعالیت میکنند. گروههای امدادی، سازمان ملل و چندین دولت غربی از اسرائیل خواستهاند که اجازه ازسرگیری ارسال کمکهای بشردوستانه به غزه را بدهد و استفاده از این کمکها بهعنوان اهرم فشار در مذاکرات را محکوم کردهاند. برخی نیز این اقدام را نقض قوانین بینالمللی دانستهاند. بااینحال، اسرائیل بر شدت فشارها افزوده است.
تشدید محدودیتها؛ اسرائیل کمکها را مسدود و برق را قطع کرد
یکشنبه گذشته، اسرائیل تأمین برق نوار غزه را قطع کرد؛ اقدامی که به گفته سازمان ملل، موجب تعطیلی بخش عمدهای از فعالیتهای یک تأسیسات آبشیرینکن شد و حدود 600 هزار نفر در مرکز غزه را از دسترسی به آب آشامیدنی سالم محروم کرد. در همین حال، وزیر انرژی اسرائیل تلویحاً هشدار داده که ممکن است قطع کامل آب، گام بعدی باشد. مقامات امدادی اعلام کردهاند که همچنان تعدادی چاه در مرکز غزه فعال است، اما این چاهها تنها آب شور تأمین میکنند که مصرف طولانیمدت آن میتواند سلامت ساکنان را به خطر بیندازد.
ادامه بحران انرژی و سوخت در غزه؛ ادعاهای متناقض درباره وضعیت کمکها
اسرائیل پیشتر تمامی منابع برقرسانی به غزه را که پیش از جنگ تأمین میکرد، قطع کرده بود. این اقدام پس از حمله حماس به اسرائیل در 7 اکتبر 2023 و آغاز جنگ صورت گرفت و باعث شد که خدمات ضروری تنها به پنلهای خورشیدی یا ژنراتورها وابسته باشد—البته در صورتی که سوختی برای راهاندازی آنها در دسترس باشد. در حال حاضر، هیچ سوختی وارد غزه نمیشود؛ نه برای ژنراتورها، نه برای آمبولانسها و نه حتی برای وسایل نقلیه.
بااینحال، اسرائیل مدعی است که حدود 25 هزار کامیون حامل کمکهای بشردوستانه که در هفتههای اخیر وارد غزه شدهاند، غذای کافی برای مردم این منطقه تأمین کردهاند. هفته گذشته، وزارت خارجه اسرائیل مدعی شد: «هیچ کمبودی در کالاهای اساسی در نوار غزه وجود ندارد.» این وزارتخانه همچنین بار دیگر ادعا کرد که حماس کمکهای ورودی را مصادره میکند و نیمی از بودجه خود در غزه را از طریق سوءاستفاده از محمولههای کمکرسانی تأمین میکند. حماس اقدام اسرائیل در قطع کمکهای بشردوستانه و برق غزه را «باجخواهی ارزان و غیرقابلقبول» توصیف کرده است.
کاهش ذخایر غذایی؛ تعطیلی نانواییها و محدودیت در توزیع کمکها
ساکنان غزه میگویند که در حال حاضر مقداری غذا در دسترس دارند، اما اغلب به اندازه کافی نیست. در همین حال، مقامات امدادی هشدار میدهند که ذخایر غذایی که طی شش هفته نخست آتشبس جمعآوری شده بود، بهسرعت در حال کاهش است. این کمبود تاکنون منجر به تعطیلی شش نانوایی در غزه شده و گروههای امدادی و آشپزخانههای عمومی را ناچار کرده تا سهمیههای غذایی خود را کاهش دهند. علاوه بر کمکهای بشردوستانه، دستور مسدود کردن ورود کالاها، دسترسی غزه به اقلام تجاری وارداتی از سوی تاجران را نیز قطع کرده است.
فروپاشی بازارها و جهش قیمتها؛ مردم در جستجوی غذا
در شهر دیرالبلح، واقع در مرکز غزه، بازار خیابانی این هفته در سکوت فرو رفته بود؛ چراکه ذخایر فروشندگان از میوه، سبزیجات، روغن، شکر و آرد رو به پایان بود. فروشندگان میگفتند که قیمت پیاز و هویج دو برابر شده، کدو سبز تقریباً چهار برابر افزایش یافته و لیمو 10 برابر گرانتر شده است. بادمجان بهسختی یافت میشد و سیبزمینی نیز کاملاً نایاب بود. به گفته کسبه، مشتریان انگشتشماری که هنوز به بازار میآمدند، تنها مقدار اندکی سبزیجات میخریدند، برخلاف گذشته که خریدها بهصورت کیلویی انجام میشد. بسیاری دیگر ماههاست که توان خرید هیچ کالایی را ندارند. بخش زیادی از ساکنان غزه در پی جنگ، شغل خود را از دست دادهاند و برای زنده ماندن، تمام پساندازشان را خرج کردهاند. با افزایش سرسامآور قیمتها، آنها تقریباً بهطور کامل به کمکهای بشردوستانه وابسته شدهاند.
وقتی تأمین یک وعده افطار به چالشی بزرگ تبدیل میشود…
یاسمین العطار، 38 ساله، و همسرش که راننده است، روزی در بازار دیرالبلح از یک غرفه به غرفه دیگر میگشتند و به دنبال ارزانترین قیمتها بودند. آنها باید هزینه زندگی هفت فرزند، یک خواهر معلول و دو والد سالخورده را تأمین کنند. یاسمین العطار میگوید که تأمین حداقل مواد لازم برای افطار، وعدهای که روزه را در ماه رمضان میشکند، بهخودیخود دشوار شده است. اما اکنون، با مسدود شدن ورود سوخت، پیدا کردن بنزین برای خودروی همسرش و حتی گاز یا سوخت برای پختوپز نیز به یک چالش جدی تبدیل شده است.
او با ناامیدی میگوید: «تنها سه روز پیش، احساس کردم که اوضاع کمی بهتر شده، چون قیمتها معقولتر به نظر میرسید.» اما حالا، با همان مقدار پول فقط میتوان مقدار بسیار کمتری سبزیجات خرید. العطار با نگرانی افزود: «چطور میتوانم با این مقدار غذا، شکم خانواده بزرگم را سیر کنم؟» آن شب، او و خانوادهاش احتمالاً مجبور بودند فقط با سوپ عدس، بدون هیچ سبزیجاتی، افطار کنند. و بعد از آن؟ شاید دوباره کنسرو.
کمبود کالا و احتکار؛ نقش تاجران عمده در افزایش قیمتها
در بازار، فروشندگان و خریداران، حداقل تا حدی، تاجران عمده را مسئول کمبودها میدانند و معتقدند که آنها با احتکار کالاها، قیمتها را افزایش دادهاند تا سود بیشتری کسب کنند.
عیسی فیاض، 32 ساله، فروشنده سبزیجات در دیرالبلح، توضیح میدهد: «هر مقدار سبزیجاتی که با قیمت مناسب در بازار پیدا شود، فوراً خریداری شده و با قیمت بسیار بالاتری دوباره فروخته میشود.»
از سوی دیگر، خلیل رزق، 38 ساله، افسر پلیس در شهر خانیونس که بر بازارها و مغازهها نظارت دارد، میگوید وحشت مردم از محاصره مجدد کمکها توسط اسرائیل نیز بحران را تشدید کرده است. به گفته او، بسیاری از مردم به محض شنیدن این خبر، بیش از نیازشان خرید کردند، که همین موضوع باعث افزایش سریعتر قیمتها و کمبود کالا شد.
به گفته فروشندگان و خریداران، افسران پلیس حماس به کسبوکارها درباره افزایش غیرمنصفانه قیمتها هشدار دادهاند. خلیل رزق، افسر پلیس در خانیونس، میگوید که در برخی موارد، واحد او کالاهای فروشندگان را ضبط کرده و همانجا با قیمت ارزانتر به مردم فروخته است. بااینحال، این اقدامات تأثیر چندانی بر حل مشکل اساسی کمبود کالاها نداشته است.
محدودیتهای اسرائیل، تلاشهای بازسازی را متوقف کرده است
فراتر از چالش فوری تأمین غذا، آب، تجهیزات پزشکی و سرپناه برای مردم غزه—که بسیاری از آنها همچنان آوارهاند—مقامات امدادی هشدار میدهند که ناتوانی در وارد کردن کمکها، تلاشها برای بهبود بلندمدت شرایط را نیز متوقف کرده است.
پیش از این، برخی سازمانهای امدادی اقدام به توزیع بذر سبزیجات و خوراک دام میان کشاورزان کرده بودند تا غزه بتواند بخشی از غذای مورد نیاز خود را تولید کند. دیگر گروهها نیز بر بازسازی زیرساختهای آبی، پاکسازی آوار و جمعآوری مهمات منفجر نشده تمرکز داشتند.
اما مقامات امدادی میگویند که اجرای این برنامهها به دلیل محدودیتهای اسرائیل با چالشهای جدی مواجه شده است. اسرائیل ورود بسیاری از اقلام، از جمله ماشینآلات سنگین مورد نیاز برای بازسازی زیرساختها، ژنراتورها و سایر تجهیزات را محدود یا ممنوع کرده است. تلآویو ادعا میکند که گروههای مسلح فلسطینی میتوانند از این تجهیزات برای اهداف نظامی استفاده کنند. در چنین شرایطی، برای بسیاری از ساکنان غزه، اولویت دیگر نه بازسازی، بلکه تنها زنده ماندن است.
زندگی در سایه جنگ؛ رمضان بدون جشن و غذا
نوین صیام، 38 ساله، که همراه با 30 نفر دیگر در خانه برادرش پناه گرفته، میگوید: «الان دیگر بمبارانی در کار نیست، اما با تمام آنچه که از سر میگذرانم، هنوز احساس میکنم در میانه یک جنگ زندگی میکنم.» او در جریان درگیریها، کل خانواده خواهرش را از دست داده است. فرزندانش از او میخواهند غذاهایی برایشان بپزد که از رمضانهای قبل از جنگ به یاد دارند، اما بدون هیچ منبع درآمدی، تنها چیزی که میتواند برایشان فراهم کند، کنسروهایی است که از بستههای کمکرسانی دریافت میکند. در جایی که او زندگی میکند، نه خبری از جشن است و نه از تزئینات مخصوص این ماه مبارک. او آهی میکشد و با اندوه میگوید: «احساس میکنم شادی برای همیشه از بین رفته است.»
لینک کوتاه:
https://www.akhbaremahramaneh.ir/Fa/News/1343972/