عربستان «میانجی» میشود؟
تحلیل ویژه
بزرگنمايي:
اخبار محرمانه - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
دو رسانه مطرح از احتمال مذاکرات ایران و آمریکا با میانجیگری عربستان خبر دادند. شبکه CNN مطلع شده که ریاض مایل به میانجیگری بین دولت ترامپ و ایران است. همزمان الشرق الاوسط به نقل از یک منبع اروپایی از احتمال توافق تا پیش از اکتبر2025 خبر داد.
عربستان سعودی آماده میانجیگری بین دولت ترامپ و ایران برای دستیابی به توافق جدید هستهای است. سیانان مطلع شده است که «عربستان سعودی مایل به میانجیگری بین دولت ترامپ و ایران برای دستیابی به توافقی جدید در حوزه برنامه هستهای تهران است.»آنچه میتواند این میانجیگری را عملی و واقعی سازد، میزبانی عربستان از دو طرح صلح بزرگ در سطح منطقهای و جهانی، یعنی صلح غزه و بهویژه صلح اوکراین میان روسای جمهور آمریکا و روسیه در ریاض و طی هفتههای آینده است. موفقیت این میانجیگری شانس عربستان بهعنوان بازیگر اقتصادی جدیدا بیطرف در منازعه ایران و آمریکا را افزایش میدهد.
عباس اللواتی، گزارشگر سیانان، در این خصوص به منافع و نگرانیهای همزمان عربستان اشاره میکند و مینویسد: پادشاهی سعودی نگران است پس از تضعیف متحدان منطقهای ایران که برای مدتها به عنوان عامل بازدارنده تلقی میشدند، تهران در راه دستیابی به تسلیحات هستهای گام بردارد. عربستان امیدوار است بتواند از روابط نزدیک خود با دونالد ترامپ برای ایجاد پل دیپلماتیک میان ایران و آمریکا استفاده کند.
البته در گزارش سیانان مشخص نشده است که آیا عربستان سعودی در این زمینه پیشنهاد رسمی ارائه کرده است یا خیر، اما اقدامات ریاض در راستای تقویت روابط با ایران را میتوان تضمینی برای گذاشتن یک صندلی جدید بر سر میز مذاکره دید. البته وزارت خارجه آمریکا و عربستان به درخواستهای سیانان برای اظهارنظر پاسخ ندادهاند. نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد نیز گفته است که در این مورد نظری نمیدهد.
عربستان سعودی اگرچه در 2015 از توافق هستهای ایران و قدرتهای جهانی استقبال کرد، اما به صورت غیرعلنی بهخاطر شکست دولت اوباما در مورد فعالیتهای منطقهای تهران، بهویژه برنامه موشکی و متحدان منطقهای که ریاض آن را تهدیدی برای ثبات منطقه میدانست، احساس نارضایتی میکرد. این نارضایتی آنقدرها هم پنهان نماند و در 2018 از خروج ترامپ از توافق برجام استقبال کرد.
یک سال پس از خروج ترامپ، تاسیسات نفتی عربستان سعودی مورد حمله موشکی و پهپادی بزرگی قرار گرفت که به طور موقت تولید نفت خام بزرگترین صادرکننده نفت جهان را به نصف کاهش داد. هرچند حوثیهای یمن مسوولیت آن را بر عهده گرفتند، بااینحال ایالات متحده ایران را مقصر دانست و در نهایت اقدامی برای دفاع از متحد سعودی به عمل نیاورد.
از آن زمان تنشها میان عربستان سعودی و ایران به میزان قابلتوجهی کاهش یافته است. در مارس 2023، دو کشور در توافقی با میانجیگری چین، در حرکتی غیرمنتظره اعلام عادیسازی روابط کردند. مقامات سعودی این توافق را یک موفقیت بزرگ میدانند و معتقدند که ریاض از آن منفعت زیادی برده است، ازجمله آنکه حملات یمنیها به خاک عربستان متوقف شد و کشور آنها از حملات تلافیجویانه سال گذشته میان اسرائیل و ایران در امان ماند.
به ادعای سیانان، طی 15 ماه گذشته، به طور قابلتوجهی گروههای متحد ایران در لبنان و غزه تضعیف شدهاند و این تحولات همراه با سقوط رژیم اسد در سوریه، از توانایی ایران برای اعمال قدرت در منطقه کاسته است. مقامات سعودی چشمانداز کنونی منطقه را فرصتی تاریخی برای تنشزدایی با ایران و بهبود روابط میدانند و البته تاکید دارند که نمیخواهند در هیچ رویارویی آمریکا یا اسرائیل با این کشور مشارکتی داشته باشند. سیانان مینویسد عربستان تضعیف موقعیت ایران در منطقه را به نفع خود نمیبیند. در سیاست خارجی جدید ریاض که منافع اقتصادی اولویت دارد، بیثباتی بیشتر منطقه مانعی برای پیشرفت تلقی میشود.
فراس مکساد، مدیر ارشد توسعه راهبردی موسسه خاورمیانه در واشنگتن، میگوید عربستان در سیاست خارجی جدید خود به دنبال تنوع بخشیدن به متحدان در سطح منطقهای و بینالمللی است و برای دستیابی به آن انعطافپذیری و عملگرایی را در زمانهایی که لازم باشد به کار خواهد گرفت. مکساد در گفتوگو با سیانان با اشاره به تمایل عربستان برای تاثیرگذاری گفت: «اعلام تمایل به میانجیگری میان ترامپ و ایران راهی است تا سعودی به طور ضمنی نشان دهد همراه سیاست فشار حداکثری ترامپ علیه تهران نیست.»
رابطه عربستان سعودی با ترامپ همچنان قوی باقی مانده است. درحالیکه سایر متحدان ایالات متحده با احتیاط تلاش میکنند تا او را تحریک نکنند، وجهه و نفوذ بینالمللی پادشاهی احتمالا در دوران ترامپ به رشد خود ادامه خواهد داد. ترامپ حتی اعلام کرده است که عربستان سعودی میتواند مقصد اولین سفر خارجی او بهعنوان رئیسجمهور باشد، جایی که محمد بن سلمان ممکن است نقش میانجیگر بین ایالات متحده و روسیه در تلاش برای پایان دادن به بزرگترین جنگ اروپا از زمان جنگ جهانی دوم به خود بگیرد.
![]()
لینک کوتاه:
https://www.akhbaremahramaneh.ir/Fa/News/1332579/